Nằm trên cao nguyên Mộc Châu, cách đường biên giới với Lào chỉ 3km, bản Pha Đón, xã Lóng Sập (huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) từng là địa bàn “nóng” về ma túy và tệ nạn xã hội.
Giờ đây, những ngày đắm chìm với “cái chết trắng” đã lùi xa, trở thành ký ức với nhiều người dân.
Trông con cho vợ… đi cai nghiện
Những ngày đầu tháng 8, bản Pha Đón nắng vàng rực rỡ. Đường vào bản được trải nhựa phẳng phiu, dọc 2 bên đường là những vườn cây ăn quả xanh mát, cảnh tượng bình yên như chưa từng có những ngày ma túy thống trị cuộc sống của nhiều người dân nơi đây.
Bí thư Chi bộ bản Pha Đón, ông Mùa A Tồng dắt phóng viên đi vòng quanh bản, vừa đi vừa nói cười rổn rảng. Nếu hơn chục năm trước, khách lạ vào bản không dám tự do đi lại thế này.
“Xã Lóng Sập đã từng là địa bàn “nóng” về tệ nạn ma túy, thì Pha Đón còn là “cái rốn” của “điểm nóng” ấy. Những năm ấy, cả bản có tới vài chục người nghiện, người nghi mua bán, vận chuyển ma túy, nhiều đối tượng mãn hạn tù về, chủ yếu là phạm các tội liên quan đến ma túy”, ông Tồng kể.
“Cơn bão” ma túy ở Pha Đón tàn phá đến độ, chuyện nhà có đàn ông nghiện ma túy là thường, mà đàn bà cũng nghiện ma túy không phải là sự lạ. Bố mẹ hút ma túy thản nhiên khi con trẻ chơi quanh, nên chuyện trẻ con nơi đây lớn một chút đã dùng ma túy cũng là điều dễ xảy ra.
Người nghiện ma túy không có sức khỏe và tâm trí làm ăn, lao động sản xuất, dạy dỗ con cái. Không có tiền mua thuốc, nhiều người nghiện đi ăn trộm gà, vịt, ngô, lúa quanh xã.
Nhiều người bị đi tù vì buôn bán, tàng trữ ma túy. Vợ chồng ly tán, con nhỏ bơ vơ không có cha, mẹ chăm sóc. Ma túy kéo theo cái vòng luẩn quẩn đói nghèo, thất học, tệ nạn... bám riết bản nghèo Pha Đón.
“Nhưng bây giờ, mọi sự khác rồi, Pha Đón còn người nghiện nhưng ít thôi. Nhiều người cai nghiện thành công hoặc đang cai nghiện, cuộc sống khấm khá lắm”, Bí thư bản Pha Đón hồ hởi cho hay.
Vừa từ trên vườn nhà bước xuống, anh Hạng A.S., một người dân bản Pha Đón rụt rè thấy ông Tồng dắt khách lạ vào nhà. Ông Tồng cho hay, anh S. là một trong 6 người Pha Đón đang cai nghiện tại nhà.
Được Bí thư bản giới thiệu, anh S. vẫn ngại ngùng khi phải chia sẻ chuyện “cả nhà nghiện”.
“Trước đây, vợ chồng tôi đều nghiện ma túy, làm ra được đồng nào thì dốc hết vào ma túy, không có thì phải đi ăn trộm, ăn cắp để có tiền mua. Giờ chính quyền, công an động viên, tuyên truyền, giáo dục, còn tặng quà, xin cho vợ tôi đi cai nghiện tập trung. Tôi ở nhà nuôi con vừa tự cai nghiện”, anh S. chia sẻ,
Ở căn nhà kế bên, bố anh Hạng A.S. cũng đang đi cai nghiện tập trung. “Bố tôi nghiện lâu rồi, khó bỏ đấy, nhưng cán bộ tuyên truyền rồi, không cai nghiện được thì không sống yên ổn được”, anh S. nói, tay chỉ vào ngôi nhà vừa có tivi mới để khoe.
Thêm sân chơi an toàn, tạo cơ hội làm ăn
Đại úy Mùi Văn Vinh, Trưởng công an xã Lóng Sập, huyện Mộc Châu cho biết, Pha Đón nói riêng và Lóng Sập nói chung là địa bàn có địa hình chia cắt phức tạp, nhiều đồi núi hiểm trở, lại nằm ở vùng biên, nên các đối tượng thường lợi dụng để hoạt động buôn bán ma túy với diễn biến phức tạp.
Tính riêng năm 2020, lực lượng công an xã đã phối hợp với cơ quan chức năng bắt giữ 2 vụ với 6 đối tượng vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy thu giữ 20 bánh heroin; 2.362 viên ma túy tổng hợp; 2kg ma túy đá.
Bên cạnh đó, còn phối hợp Đồn Biên phòng Cửa khẩu Lóng Sập bắt 1 vụ với 1 đối tượng vận chuyển trái phép 41 bánh heroin.
Theo Đại úy Vinh, để người dân “nói không với ma túy”, ngoài việc phối hợp truy quét ma túy, Công an xã phối hợp với chính quyền và các hội, đoàn thể địa phương tuyên truyền tại các buổi họp bản, thành lập các tổ đến tận các hộ dân để thăm hỏi, động viên nhân dân thực hiện tốt chính sách pháp luật.
Hiện bản Pha Đón đã thành lập nhóm liên gia tự quản về an ninh trật tự và thành lập mô hình “Dòng họ tự quản về an ninh trật tự” cho hai dòng họ Mùa và dòng họ Hạng; kết hợp phát phiếu tố giác, phát giác tội phạm về tệ nạn ma túy, vận động người nghiện tự nguyện cai nghiện; tổ chức cho nhân dân ký cam kết không vi phạm pháp luật, không buôn bán, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép chất ma túy…
Ông Lò Văn Yên, Chủ tịch UBND xã Lóng Sập cho biết, bên cạnh việc truy quét ma túy, tuyên truyền vận động bà con, xã đã chủ động tạo ra các sân chơi an toàn, các hoạt động an sinh xã hội khác như giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao… để bà con quên đi, tẩy chay ma túy. Đồng thời, hướng dẫn người dân tăng gia sản xuất, tạo thêm các cơ hội làm ăn.
“Pha Đón đã yên bình rồi, người lạ vào bản thoải mái đi lại, người dân hăng say lao động trên nương rẫy mà xe máy vẫn để bên lề đường không sợ ai lấy trộm; đàn gà, vịt thả quanh vườn nhà không lo bị mất cắp. Nhiều người đang cai nghiện, nhiều người đã cai nghiện thành công trở về bản lao động, sản xuất, trẻ con đã được đến trường...”, ông Yên phấn khởi cho biết.
Sau 7 tháng triển khai kế hoạch giải quyết triệt để tình hình tội phạm, tệ nạn ma túy, làm trong sạch địa bàn, Công an xã Lóng Sập đã lập 2 hồ sơ áp dụng biện pháp quản lý, giáo dục đối tượng tại xã; áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với 12 người nghiện; tuyên truyền, vận động 7 người nghiện tự nguyện xin đi cai nghiện, 6 người nghiện tự nguyện cai nghiện ngay tại gia đình…
