Trong tiết trời sang thu, được ngắm nhìn làn khói bếp ấm bay và thưởng thức món bánh tày thơm dẻo nồng vị quê chắc chẳng gì sánh bằng. Xã Kỳ Bắc, huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) là một trong những nơi hiếm hoi còn sót lại vẫn còn lưu giữ cách làm bánh tày truyền thống - “bánh tày Voi” nức tiếng xa gần.
Câu chuyện của những người bán bánh đầu ngã ba chợ Voi (xã Kỳ Phong, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh) giúp chúng tôi hiểu thêm cái tên loại bánh gắn liền với ngôi chợ lâu nay. Bà Nguyễn Thị Huân (thôn Tân Phong, Kỳ Phong), người có thâm niên bán bánh tày ở chợ Voi gần 30 năm nay chia sẻ: Sở dĩ có cái tên bánh tày chợ Voi vì bao nhiêu đời người làm bánh tày ở xã Kỳ Bắc đều đưa bánh lên chợ Voi để bán, như thành nếp quen, du khách xa gần cứ gọi theo cái tên bánh tày chợ Voi để dễ nhớ, dễ quen...
“Bánh tày chợ Voi” vốn là món ăn dân dã của người dân lao động, cho nên các nguyên liệu làm bánh cũng xuất phát từ những nguồn nguyên liệu giản đơn, gần gũi đó là đậu xanh và thịt lợn, mỡ hành...
... và gạo nếp trắng...
Lá chuối rừng dùng để gói
Theo kinh nghiệm của nhiều hộ dân gói bánh cho biết, sở dĩ lá gói bánh được dùng bằng lá chuối rừng thay cho lá chuối thông thường bởi mùi thơm đặc trưng từ lá, màu sắc đẹp mắt cho bánh khi đã nấu chín và đặc biệt bánh gói bằng loại lá này không bị chát, đắng...
Hơn 20 năm gắn với nghề gói bánh tày truyền thống, anh Nguyễn Văn Lợi (thôn Hợp Tiến, xã Kỳ Bắc) chia sẻ: Tôi không nhớ rõ bánh tày có tự bao giờ nhưng riêng với gia đình tôi, thì tới tôi là đời thứu 3 được truyền nghề. Hiện gia đình cả 4 anh em trai đều theo nghề này. Hồi trước nghề gói bánh tày chỉ được xem là nghề phụ lúc nông nhàn nhưng giờ đây nó trở thành nghề chính giúp gia đình chúng tôi trang trải cuộc sống. Hiện, ở xã Kỳ Bắc chỉ còn trên dưới 10 hộ còn theo nghề này
Chia sẻ kinh nghiệm làm bánh tày ngon, anh Lợi nói: Bánh tày muốn ngon ngoài những nguyên liệu phải được chọn lựa kĩ lưỡng thì quá trình gói bánh cũng đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật. Khi gói bánh phải chèn lá, gói chặt tay nhưng không để rách lá để bánh có khuôn đẹp và tránh bánh bị vỡ khi luộc
Để nấu bánh, bánh phải được đổ ngập nước....
... và được đun trong vòng 4 tiếng, khi nước hơi cạn thì tiếp tục thêm nước vào
Bánh được luộc đúng độ sẽ cho mẻ bánh chuẩn chất lượng
Bánh chín, nhìn bên ngoài lá sẽ ngả vàng úa nhẹ
Nhân bánh đậm đà, dậy vị, đặc biệt khi thưởng thức món bánh này người làng bánh “bật mí” cách ăn đúng điệu thì nên ăn cùng với mật mía
