Bánh đa kê, một thức quà quê dân dã có mặt ở nhiều vùng quê xứ Nghệ, và một trong những nơi có “thương hiệu” chính là bánh đa kê Nghi Hoa (Nghi Lộc, Nghệ An).
Món bánh đa kê là thức quà quê dân giã.
Ai đã từng được thưởng thứ thức bánh ở vùng quê này, chắc chắn sẽ không thể nào quên được vị “giòn khúm” làm lòng người mê mẩn.
Chị Nguyễn Thị Lan (xóm 3, Nghi Hoa), một người thợ làm bánh đa kê lâu năm trong vùng, người được truyền lại nghề truyền thống này từ cụ của mình cho biết, bánh đa kê Nghi Hoa đã tồn tại đến nay được 3 đời. Kể từ khi có sự xuất hiện của hạt kê, người dân nơi đây đã biết làm và cho ra đời những chiếc bánh đa kê ngon mát nổi tiếng một vùng cũng bởi từ đấy.
Muốn có những chiếc bánh đa kê giòn mát, nguyên liệu hợp lại gồm kê, đậu xanh, nước vôi trong, bánh đa nướng, và các gia vị cần thiết như muối trắng, đường cát trắng...Những nguyên liệu này theo thứ tự được làm thành từng công đoạn tỉ mỉ, khéo léo mới mong cho ra đời những bánh kê đúng vị truyền thống.
Kê và đậu xanh là 2 nguyên liệu chính làm món bánh độc đáo này.
Xưa kia, người dân nơi đây vẫn thường trồng kê để làm bánh. Nhưng theo thời gian, khi người làm bánh ngày càng ít đi, chỉ vài nhà còn gắn bó với nghề này, không còn ai trồng kê nữa. Nên kê được mua từ miền Tây xứ Nghệ về để làm.
Kê được đãi sạch tới 2 lần để đảm bảo không còn sạn lẫn vào. Theo kinh nghiệm của chị Lan, kê không được để quá lâu trong chum vại, lâu nhất cũng trong vòng một năm trở lại. Nếu kê để quá lâu, khi làm bánh đa kê sẽ không được ngon như kê mới.
Người ăn chỉ việc mang ra chiếc bánh đa giòn tan và phết kê, bỏ đậu xanh và một chút gia vị lên đó.
Nấu nước vôi trong lên cho sôi đủ độ, bỏ kê vào, lấy đũa đánh đều cho đến khi kê đặc, người thợ nấu bánh mới được thả đũa ra. Kê được gia vị thêm chút muối nhạt và đường cát trắng để khi ăn bánh không bị nhạt. Kê chín chuyển màu vàng chính là kê đã đạt được độ ngon.
Phần đậu xanh phải được ngâm trong nước lã tầm 2 giờ đồng hồ, sau đó vo sạch vỏ và đưa vào nồi nấu chín mềm. Khi đậu chín, rót nước đậu ra và đưa đậu vào hông để hông lại trong tầm 15 phút. Cuối cùng sẽ đưa đậu vào cối giã nhỏ và thật nhuyễn.
Bánh đa kê ăn được cả 4 mùa.
“Nhiệm vụ” của những người thưởng thức món bánh này chính là mang những chiếc bánh đa giòn tan ra, phết kê vào một lớp vừa phải, bỏ đậu xanh lên và rải thêm một ít hành khô đã được phi thơm trước đó lên bánh. Bẻ gập đôi lại chiếc bánh đa đã được “trang trí” đủ kê, đậu, hành lên, ta được món bánh đa kê ngon lành.
Bánh đa kê được ăn cả 4 mùa. Thức bánh ấy dường như đã trở thành món quà vặt quê kiểng tuyệt vời bao đời nay của người xứ Nghệ./.
