Người dân xứ Nghệ không coi nhút là "món ăn kèm" hay "món ăn chơi" như người ta vẫn thường hay nói. Nhút là nhút, là một trong những món ăn thiết yếu, là thứ đưa đẩy cho mỗi bữa cơm thêm đậm đà, là món ăn cực đưa cơm ngày hè và làm ấm bụng những ngày đông giá.
Về với xứ Nghệ không chỉ có làng Sen quê Bác, không chỉ có non nước hữu tình mà còn có rất nhiều món ăn dân dã mang đậm bản sắc của vùng quê nghèo khó này. Nhắc đến những món ăn như thế chúng ta không thể không nhắc đến “nhút Thanh Chương”.
Từ lâu, nhút Thanh Chương đã trở thành “đặc sản” mà bất kì vị khách nào tới xứ “nhút mặn, cà chua” cũng nhớ, cũng vấn vương. Nhút chính là cách gọi quen thuộc của người dân địa phương, là món ăn được từ quả mít non muối mặn ăn quanh năm tựa như món dưa muối của người miền Bắc hay món kim chi của xứ Hàn vậy.
Từ lâu, nhút Thanh Chương đã trở thành “đặc sản” mà bất kì vị khách nào tới xứ “nhút mặn, cà chua” cũng nhớ
Dọc mảnh đất xứ Nghệ có nhiều nơi làm nhút nhưng ngon nhất, nổi tiếng nhất vẫn là nhút do người Thanh Chương làm bởi nơi đây nổi tiếng trồng được giống mít ngon. Và mỗi năm chỉ có một mùa mít, nên nhút được muối dùng để ăn quanh năm, tùy từng mùa mà chế biến những món ăn khác nhau.
Dọc mảnh đất xứ Nghệ có nhiều nơi làm nhút nhưng ngon nhất, nổi tiếng nhất vẫn là nhút do người Thanh Chương làm
Để chế biến được món nhút thơm ngon, chuẩn vị đòi hỏi người làm phải cẩn thận, tỉ mẩn trong tất cả các khâu chế biến. Đầu tiên, mít non được các bà, các mẹ gọt vỏ gai bên ngoài, rửa thật sạch cho hết nhựa. Phần ruột trắng bên trong sẽ được thái thành từng sợi nhỏ dài và đem phơi nắng. Chính cái nắng gắt của miền Trung đã giúp cho những sợi mít khô và se lại và khi làm nhút sẽ ngon hơn.
Để chế biến được món nhút thơm ngon, đúng chuẩn đòi hỏi người làm phải cẩn thận, tỉ mẩn trong tất cả các khâu chế biến.
Và công đoạn cuối cùng là đem mít ướp muối với tỉ lệ vừa đủ, thêm chút ớt, lá gừng và vài khúc mía nhỏ rồi đem cho vào chum vại. Tầm 5-6 ngày là món nhút được ủ chua, ngấm gia vị và ăn được quanh năm rồi.
Vào những ngày mùa đông rét mướt, người dân ở đây thường đem nhút xào với thịt ba chỉ thêm chút ớt cay cay thì ngon hết sảy. Còn vào những ngày hè oi nóng, nhút có thể làm nộm tai heo hoặc nấu canh cá chua, canh lạc ăn vừa bùi, vừa chua, vừa thơm rất lạ miệng. Hay chỉ đơn giản, nhút chấm nước mắm tỏi, ăn kèm rau kinh giới cũng ngon nức nở rồi.
Tuỳ theo mùa mà Nhút được chế biến thành nhiều món ăn
Cũng vì lẽ đó, mà người dân xứ Nghệ không coi nhút là "món ăn kèm" hay "món ăn chơi" như người ta vẫn bảo. Nhút là nhút, là một trong những món ăn thiết yếu, là thứ đưa đẩy cho mỗi bữa cơm thêm đậm đà, là món ăn cực đưa cơm ngày hè và làm ấm bụng ngày đông giá.
Nếu có dịp về Nghệ An, các bạn hãy ăn một bữa cơm quê dân dã cùng với nhút để hiểu hơn về con người và cảm nhận rõ hơn những yêu thương đậm đà nơi đây nhé./.