Mới đây, Công an tỉnh Hưng Yên đã khởi tố vụ án Giết người điều tra hành vi 3 người con gái đốt nhà mẹ đẻ tại xã Trung Hoà, huyện Yên Mỹ ngày 30/10 vừa qua.
Nguyên nhân do mâu thuẫn từ việc tranh chấp tài sản chia quyền thừa kế đất, 3 con gái bà Vũ Thị Đều (61 tuổi, ở thôn Thiên Lộc, xã Trung Hòa) gồm Đỗ Thị Định (40 tuổi); Đỗ Thị Điểm (34 tuổi) và Đỗ Thị Đưa (32 tuổi) mang can xăng đến nhà mẹ đẻ. Tại đây, Điểm đã đổ xăng xuống nền nhà gian phòng khách rồi châm lửa đốt cháy. Hỏa hoạn đã khiến 4 người bị thương phải nhập viện cấp cứu, thiệt hại tài sản 50 triệu đồng.
Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tội phạm học (Cục truyền thông CAND, Bộ Công an) cho rằng, không chỉ vụ việc trên, hiện tượng người trong gia đình giết hại nhau đang diễn ra khá phổ biến trong những năm gần đây, báo hiệu những điều bất thường trong xã hội.
Theo phân tích của chuyên gia tội phạm học, nhìn ở nguyên nhân gần, tức là nguồn cơn trực tiếp dẫn đến các tình huống xung đột gây án mạng dưới mái nhà Việt, có thể thấy thủ phạm thường hạ sát người thân trong sự kích động tâm lý hoặc cơn nóng giận bột phát.
Mâu thuẫn trong gia đình có thể đến từ tranh chấp đất đai, tài sản, quyền lợi hay ghen tuông tình ái, bức xúc từ lối ứng xử bạo lực, thiếu văn hoá giữa các thành viên với nhau. Các yếu tố này tích tụ, dồn nén. Khi vượt quá giới hạn của sức chịu đựng, thì việc xuống tay tàn bạo với người thân của mình, giống như một sự giải phóng những năng lượng tiêu cực.
Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, không phải ai gặp phải các tình huống bất lợi như trên cũng có thể giết hại người thân của mình.
Tiến sĩ Đào Trung Hiếu cho rằng, chính sự suy thoái văn hoá, xuống cấp về đạo đức lối sống, mới là nguyên nhân của mọi nguyên nhân. Đó chính là thủ phạm giấu mặt, đứng sau chi phối ý định phạm tội, kế hoạch phạm tội và quyết tâm thực hiện tội phạm của hung thủ.
“Hiện nay, không khó để nhận thấy tâm tham với ý nghĩa mong cầu, dính mắc, sở hữu, đang vận động rất mạnh trong tâm lý nhiều người. Hoàn cảnh xã hội, các tác động tiêu cực từ đời sống kinh tế, văn hoá, khiến các giá trị đạo đức truyền thống bị mai một, thui chột dần, nhường chỗ cho sự vị kỷ, cá nhân chủ nghĩa lên ngôi.
Càng chạy theo giá trị vật chất, tôn thờ đồng tiền, lấy vật chất tiền bạc hay quyền lực là thước đo cao nhất trên thang giá trị, sẽ càng ích kỷ, tuyệt đối hoá lợi ích cá nhân, đi liền với nó là lối sống hưởng thụ, chỉ biết mình và hoàn toàn vô cảm với đúng sai, sẵn sàng xé rào bất chấp luật pháp hay đạo lý miễn là bảo đảm được lợi ích của mình. Cũng chính vì sự mong cầu vật chất, mong muốn thỏa mãn lợi ích, nên con người ta mới sẵn sàng bảo vệ nó bằng mọi giá. Khi cảm thấy lợi ích bị xâm hại, hay không đạt được kỳ vọng, từ tham sẽ chuyển hoá, kích động tâm sân - tức là sự nóng nảy, giận dữ trỗi dậy. Chính trong quá trình vận hành của tâm Sân, mà án mạng xảy ra”, chuyên gia tội phạm Đào Trung Hiếu phân tích.
Tiến sĩ Đào Trung Hiếu cho biết, điều chúng ta đang loay hoay tìm lời giải cho các hiện tượng xã hội tiêu cực, bất thường, thì nhiều năm trước, triết lý Phật học đã kiến giải rạch ròi những uẩn khúc trong quá trình tâm lý, xúc cảm tình cảm cá nhân.
Để phòng ngừa tội phạm nói chung, phòng ngừa trọng án ngoài xã hội và trong gia đình nói riêng, ông Hiếu cho rằng, giải pháp căn cơ là phải xây dựng lại con người hướng đến 3 gốc đạo đức, trí tuệ và nghị lực. Nói theo ngôn ngữ nhà Phật là giới, định, tuệ.Việc kế thừa, phát huy những giá trị tinh thần, triết lý cổ xưa vào việc giáo hoá con người là hướng đi đúng đắn ở nhiều quốc gia có chỉ số hạnh phúc cao.
“Xây dựng một xã hội không chạy theo sự tăng trưởng, mà hướng đến hạnh phúc của con người dựa trên nền tảng đạo đức, tinh thần vị tha cao cả, nên chăng là lựa chọn của chúng ta?”, ông Hiếu nói./.
